Dieta w cukrzycy
Cukrzyca (diabetes mellitus)
Znana była już w starożytności. Wolne tłumaczenie łacińskiej nazwy jednostki chorobowej to popularne w dzisiejszych czasach określenie „cukrzycy”. Nadano jej określenie diabetes, czyli „przeciekanie przez coś”. Co dokładnie to oznacza? Gdy wprowadzony zostaje do organizmu płyn to nie zostaje on wykorzystany, lecz jedynie przepływa przez organizm i jest wydalany w postaci niezmienionej. Mellitus oznacza miodowy więc złożyć to w całość możemy użyć określenia „słodki wielomocz”, określa zjawisko najbardziej charakterystyczne dla objawów klinicznych cukrzycy, czyli ucieczkę glukozy z moczem.
Cukrzyca należy do grupy chorób metabolicznych, wynikających z defektu wydzielania insuliny, jej działania lub obu zjawisk na raz. Niedobór insuliny prowadzi do zaburzeń przemiany węglowodanów, która prowadzi do zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi (hiperglikemia) oraz cukromocz. Zbyt mała ilość insuliny zaburza nam przemianę tłuszczową i białkową. Pierwsza z nich powoduje zwiększenie ilości ciał ketonowych we krwi i moczu, druga zaś spowalnia biosyntezy białka, jego rozpadu i do ujemnego bilansu azotowego. Przewlekła hiperglikemia często prowadzi do uszkodzenia, dysfunkcji lub niewydolności niektórych narządów jak serce, nerki, wzroku czy naczyń krwionośnych oraz układu nerwowego.
Medycyna rozróżnia następujące postacie choroby:
- cukrzyca typu I – zwana insulinozależna, obejmuje ona 20 % przypadków, zaobserwowano ją głównie u dzieci i młodzieży. Spowodowana uszkodzeniem komórek beta trzustki i bezwzględnym brakiem insuliny w organizmie.
- cukrzyca typu II – w tym przypadku komórki beta trzustki maja zdolność do wytwarzania insuliny, lecz ilość hormonu jest niewystarczająca na występujące zjawisko insulinooporności tkankowej.
- cukrzyca ciążowa – postać choroby występującej tylko w przypadku kobiety w ciąży, po porodzie najczęściej ustępuje. Ważne jest szybkie rozpoznanie choroby ze względu na zdrowie matki i dziecka.
Podstawą rozpoznania tej choroby jest podwyższony poziom glukozy we krwi. Prawidłowa glikemia powinna być niższa niż 100 mg/dl. Do głównych objawów cukrzycy możemy zaliczyć:
- podwyższona glukoza we krwi
- obecność glukozy w moczu
- wzmożone pragnienie
- częstsze oddawanie moczu
- zmęczenie i ogólne osłabienie
- zmiany skórne i swąd skóry
- zaburzenia widzenia
Jakie są przyczyny cukrzycy?
Pierwszym czynnikiem sprzyjającym rozwoju choroby jest czynnik genetyczny. Często dziedziczymy predyspozycje, ale sama choroba wywołana jest przez czynniki środowiskowe. Sprzyjają temu otyłość czy też infekcje wirusowe. Według statystyk 12 % nowych zachorowań na cukrzycę typu I i 20 % na cukrzycę typu II, to przypadki, gdzie choroba ta występuje w rodzinie. Więc skupmy się na czynnikach środowiskowych. Niektóre wirusy wywołują zjawiska autoagresji do komórek beta wysp trzustkowych. W wyniku infekcji organizm rozpoznaje je jako wroga i atakuje, co powoduje zniszczenie. Są one odpowiedzialne m.in. za wydzielanie insuliny dochodzi do jej niedoboru i rozwoju cukrzycy typu I.
Głównym mechanizmem prowadzącym do rozwoju cukrzycy typu II jest otyłość. Wiąże się z tym zjawisko insulinooporności. Zmusza to organizm do produkcji i wydzielania większej ilości insuliny, by móc przyswoić węglowodany z pokarmu. Do rozwoju tarczycy typu II może dojść w wyniku przewlekłego stresu, ciąży czy z wiekiem, gdy tolerancja na glukozę obniża się.
Dieta w cukrzycy jest bardzo istotnym elementem dla zdrowia i życia chorego. To podstawa leczenia. Powinna być niskokaloryczna i dobrana indywidualnie z uwzględnieniem wieku, płci, masy ciała, aktywności fizycznej, wzrostu, współistniejących chorób i przyjmowanych leków. Bardzo ważne jest regularne jedzenie i konieczne jest uwzględnienie w jadłospisie błonnika. Z diety należy całkowicie wykluczyć słodycze i alkohol, gdyż one powodują wzrost stężenia glukozy, triglicerydów i cholesterolu oraz hiperlipidemię (nadmiar lipidów we krwi), także ograniczenie spożycia soli przyczyni się do poprawy zdrowa.
Pamiętaj o profilaktyce i diecie. Wyprzeć chorobę i zrób coś dla siebie.
Czytaj więcej: Zioła w insulinooporności i cukrzycy